ماهیت نقد رتوریکی و اهمیت آن در مطالعات ادبی

ادیبان و بلاغیونِ غربی، نظام و ساختارِ بلاغت را از روی اصولِ خطابه و سخنوری نوشتند و از این طریق پیوند خطابه را با ادبیات استوار و متمکّن کردند. بدین ترتیب مباحثی که به خطابه اختصاص داشت وارد بلاغت شد و بدین سان رتوریک در معنای خطابه رفته رفته به رتوریک در معنایِ بلاغت اطلاق شد. مباحثِ رتوریک (= بلاغت حاصل پیوند با خطابه) به تدریج در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به صورت یکی از مهم ترین شاخه های نقد ادبی تجدید حیات کرد و نقد رتوریکی پا به عرصه ظهور گذاشت. در این رهیافت انتقادی برای تحلیِ آثار ادبی و غیرادبی روش واحدی وجود نداشت و پیروان آن از یک مکتب تحلیلی و تفسیری واحد تبعیت نمی کردند و عموماً هیچ گونه طرح یا نظامی برای تحلیلِ کلامِ اقناعی نداشتند. با وجود این اکثر منتقدان رتوریکی معتقدند برای ارزیابی آثار ادبی و غیر ادبی همواره باید انواع شیوه های اقناع مخاطب را بررسی کرد. در این مقاله رویکرد های متفاوت منتقدان رتوریکی و اهمیت این رویکردها در مطالعات ادبی بررسی شده است.